Biotoop wil doorgroeien tot grootste creatieve bruisplek van het land
Wat gebeurt er in de toekomst met de Biotoop en de Hortus Botanicus in Haren? Een paar jaar geleden kocht de gemeente Groningen beide terreinen, en dit najaar wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor de komende jaren.
In deze aflevering van de videoserie Bouwstof komen Lenze Hofstee, directeur van CareX, en Stefanie Tatzik van de Biotoopvereniging aan het woord. Zij vertellen hoe ze de toekomst van deze unieke plek voor zich zien en nemen je mee door het terrein: het voormalige biologisch centrum van de Rijksuniversiteit Groningen, dat zich in de afgelopen jaren ontwikkelde tot een levendige gemeenschap van bewoners, kunstenaars en ondernemers.
Een dorp vol ideeën
“We zijn in de Biotoop, in de tuin van de Biotoop,” vertelt Stefanie. “De Biotoop is het voormalig biologisch centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. Een broedplaats.”
Lenze: “We staan hier in de voormalige snijzaal van het zoölogisch instituut van vroeger. Nu is dit de woonkamer van woongroep Bonob, een van de woongroepen die hier in de Biotoop wonen.”
Stefanie vervolgt: “We zijn eigenlijk een dorp, een mini-maatschappij op zich: een afspiegeling van de maatschappij.”
Lenze: “De Biotoop is een creatieve broedplaats. Het is een plek waar 180 mensen wonen, waar 100 ondernemers en 150 kunstenaars actief zijn. Een bruisende gemeenschap op 30.000 m², op 6,5 hectare grond, waarvan het grootste deel parkachtig groen is, met ruimte voor kunst, ecologie en ontmoeting.”
Stefanie: “Er wonen jonge gezinnen, ouderen, mensen van nul tot in de zeventig, en van allerlei pluimage en overtuigingen.”
Van biologisch centrum tot creatieve broedplaats
Lenze: “In 2010-2011 vertrok de universiteit van hier. Dit was vroeger het biologisch centrum van de Rijksuniversiteit, maar dit hele grote complex heeft nooit een dag leeggestaan. Terwijl de universiteit aan het verhuizen was, vroeg ze CareX om op het terrein te passen zodat alles goed bleef gaan – dat er geen diefstal of verval plaatsvond. We mochten het huren tot 2020, dat werd verlengd tot 2023. In totaal hebben we het dus tien jaar van de universiteit gehuurd. Daarna werd het complex verkocht aan de gemeente, en nu beheren we het voor hen.”
“Wat CareX doet is in feite volkshuisvesting: mensen met weinig geld helpen aan goed onderdak. We hebben dit hele complex gevuld met bewoners en bedrijven, en dat loopt zo goed dat iedereen daar vrolijk van wordt. Sinds 1 januari 2023 is dit terrein eigendom van de gemeente. De standaard aanpak is dan vaak: kijken wat je ermee kunt in termen van stadsontwikkeling – dus woningbouw en inrichting. Maar wij hopen dat dit bijzondere terrein zijn unieke karakter mag behouden.”
De visie van de gemeente
Stefanie: “De grote vraag is wat de gemeente met dit terrein van plan is. De gemeente ziet zeker de waarde van de Biotoop,” legt ze uit. “Ze onderzoekt nu hoe dit terrein op een goede manier kan worden ingevuld. Dat varieert van scenario’s waarin alles blijft zoals het is, tot ideeën waarin er veel verandert. Bijvoorbeeld met nieuwbouw of herinrichting. Al die mogelijkheden worden momenteel verkend.”
Samen verder bouwen aan de toekomst
Lenze: “Je kunt alle kanten op. Met hulp van buitenaf wordt dat nu in beeld gebracht, en daarnaast heeft de gemeente ook aan CareX gevraagd om onze visie te geven op hoe we dit terrein verder kunnen ontwikkelen. Dat de Biotoop betekenis en waarde heeft, dat wordt gelukkig breed gezien. Naar de toekomst toe hopen we dat we dit kunnen voortzetten. Want dit is van zoveel betekenis, niet alleen voor de mensen die hier wonen, maar ook voor de stad zelf.”
Eén geheel met de Hortus
Lenze: “Dit terrein is groter dan de Biotoop alleen. Er hoort ook een grote parkeerplaats aan de overkant van de weg bij. En vanuit de historie hoort het terrein van de Hortus Haren er ook bij. De Hortus was altijd een onderwijsinstrument van de afdeling Botanie binnen het Biologisch Centrum. Dit terrein is dus altijd een geheel geweest. Naar de toekomst toe hopen we dat dat zo kan blijven. Dat is ons voorstel: om die eenheid van het terrein te behouden, en om hier in feite de grootste creatieve bruisplek van het land van te maken.”
Stefanie vult aan: “Van ecologie tot kunst, van sociaal tot maatschappelijk – er borrelen hier zoveel ideeën die impact kunnen hebben op de hele maatschappij. Het voelt als een echte innovatiepoel.
Unieke kennis en kunde
Lenze: “CareX denkt – samen met de Biotoopvereniging – dat de Biotoop in de toekomst een echte publiekstrekker kan worden. Nu al komen er jaarlijks meer dan 100.000 bezoekers, terwijl de Hortus Haren er ongeveer 40.000 trekt. Over tien jaar verwachten we dat dit aantal minstens verdubbeld is. We dromen ervan om, als het terrein als geheel behouden blijft, hier elke maand een grote publieksactiviteit te organiseren. Activiteiten rond thema’s die bij dit gebied passen: klimaat, verduurzaming, biodiversiteit. Thema’s die actueler zijn dan ooit.”
“De Biotoop heeft enorme educatieve waarde en een unieke concentratie van kennis en kunde. Dat vraagt erom benut te worden.”